Działalność:
Po roku 1795, gdy Polska została wymazana z mapy Europy, zajął się działalnością na rzecz rozwoju gospodarczego kraju oraz pracą naukową. W dniach 3-22 sierpnia 1805 r. odbywa wyprawę naukową w Tatry i rozpoczyna pisanie dzieła „O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski”. Od 16 października 1808 r. był prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk, które istniało w Warszawie od 16 listopada 1800 r. Na tym stanowisku Staszic działał aż do śmierci. W latach 1807-15 był członkiem Izby Edukacyjnej i Dyrekcji Edukacji Narodowej Księstwa Warszawskiego. Później został członkiem Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. 1807 r. ubiega się o urząd referendarza. Mianowany zostaje nim przez Fryderyka Augusta  w listopadzie 1808 r. W 1815 roku staje się członkiem Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Królestwa, gdzie zajmował się sprawami organizacji szkolnictwa. W 1816 r. był mianowany na dyrektora Wydziału (później Dyrekcji) Przemysłu i Kunsztów w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji. Urząd ten sprawował do maja 1824 r., kiedy to po konflikcie z Druckim – Lubeckim, na prośbę Staszica car Rosji zdymisjonował go z tego stanowiska. Stanisław Staszic był bardzo ważnym reformatorem szkolnictwa, w 1816 r. założył Szkołę Akademiczno – Górniczą w Kielcach i Instytut Agronomiczny w Marymoncie. W 1816 r. utworzono Królewski Uniwersytet w Warszawie, w którym na czele Rady Głównej stanął ten wielki Polak. Także na wniosek Staszica założona została w Warszawie w 1825 r. Szkoła Przygotowawcza do Instytutu Politechnicznego, która w 1827 r. osiągnęła status wyższej uczelni. Do jednych z największych osiągnięć Staszica należy utworzone w 1816 r. Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze. Jednakże dopiero w 1811 r. stał się ich prawnym właścicielem. Tereny te miały powierzchnię 6000 hektarów (12000 morgów) i oprócz miasta Hrubieszów znajdowało się tam kilka wiosek. Statut HTR zniósł w tych dobrach pańszczyznę i nadał chłopom prawo własności użytkowanej ziemi, a na własność wspólną przeznaczył lasy, stawy, część gruntów uprawnych oraz młyny, tartak, cegielnie itp. Towarzystwo prowadziło kasę pożyczkową, szpital, organizowało szkoły, udzielało stypendiów itp. HTR było wówczas jedną z najbardziej dojrzałych organizacji przedspółdzielczych w Europie.


Do najwybitniejszych dzieł literackich Stanisława Staszica należą:
•„Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego” (1787),
•„Przestrogi dla Polski” (1790),
• „O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski” (1815), „Ród ludzki (1819-20). Ponadto przetłumaczył on wiele książek, m.in. „Epoki natury” Buffona. Staszic był w Warszawie postacią bardzo popularną, bohaterem licznych anegdot. Dzięki jego staraniom i hojnie ofiarowanym funduszom wzniesione zostały do dziś istniejące: Pałac Staszica oraz pomniki – Mikołaja Kopernika i ks. Józefa Poniatowskiego; przeznaczył znaczne środki w swym testamencie na rzecz kilku warszawskich szpitali, na wydział lekarski Uniwersytetu Warszawskiego  i Instytut Głuchoniemych oraz na budowę dla ubogich Domu Przytułku i Pracy przy ul. Wolskiej. Miarą uznania jego zasług były wysokie godności i zaszczyty, jakimi go obdarzono: w 1816 r. został radcą stanu  w Księstwie Warszawskim, w 1824 r. – ministrem Stanu Królestwa Polskiego. W 1815 r. odznaczono go orderem św. Stanisława. W 1824 r. – Orderem Orła Białego. Zmarł 20 stycznia 1826 r., a 24 stycznia odbył się jego pogrzeb, w którym uczestniczyło 14 tysięcy warszawiaków.    Jego grób znajduje się przy dawnym kościele klasztornym Ojców Kamedułów na Bielanach. Ciekawostką jest to, że przez niemal cztery lata po śmierci Staszica jego grób był miejscem spotkań warszawskiej młodzieży i członków ruchów patriotycznych .

Oto kilka cytatów samego Stanisława Staszica, które zapisały się w jego publikacjach:

Dobry człowiek woli sam cierpieć niż na cierpienia drugich patrzeć.

Gdy Polacy będą umieć siebie samych cenić w domu, będą ich cenić i za granicą.

Długie doświadczenie naucza, że tylko Polacy są zdolni do rządzenia Polakami.

Ten król jest najnieszczęśliwszy, który prawdy nie słyszał.

Talent jest jak kawałek szlachetnego, ale surowego metalu: dopiero pilna praca go obrobi i wartość mu wielką nada.

Pierwszym obowiązkiem człowieka jest pracować. Tylko przez pracę staje się obywatelem użytecznym.

Wolno zapomnieć o godnościach, ale nigdy o swojej godności.

Naród jest w swoim charakterze dobry, ludzki, a zarazem dzielny. Do swojej ojczyzny nad wszystko przywiązany. (…) gotów dla odzyskania imienia i jestestwa przelać krew i poświęcić wszystkie majątki.

Z samych panów zguba Polaków.

Równość, wolność i własność są najpotrzebniejszym i najprostszym wnioskiem z praw człowieka.

Paść może i Naród wielki; zniszczeć nie może, tylko nikczemny!

Straszydłem jest polityki, nie dobrym rządem, gdzie urzędnik wykonania praw strzegący ma więcej mocy niżeli sam prawodawca.

 

 

https://szkolystaszicowskie.pl/

Stanisław Wawrzyniec Staszic (1755-1826) zasłynął jednocześnie, jako ksiądz, uczony, filozof, geolog i geograf, filantrop, działacz polityczny i oświatowy, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego oświecenia, prekursor badań terenowych i turystyki górskiej, mąż stanu.

 

Edukacja:
Gdy był jeszcze młody uczył się w szkole parafialnej w swoim ojczystym mieście, potem w poznańskiej szkole średniej następnie w seminarium duchownym, które ukończył święceniami kapłańskimi na przełomie lat 1778-1779. W 1779 r. wyjechał na studia zagraniczne do College Royal w Paryżu, gdzie poświęcił się głównie naukom przyrodniczym i fizycznym. Poznał tam bardzo głośnego, jak na owe czasy, filozofa Buffona, autora wielotomowej „Historii naturalnej” oraz „Epoki natury”, dzieła przedstawiającego ewolucyjny tok dziejów świata. Po powrocie do kraju w 1781 r. Staszic został wychowawcą synów popularnego w Polsce patrioty, Andrzeja Zamoyskiego. Wpłynęło to bardzo na jego światopogląd, ponieważ do tej pory interesowały go tylko sprawy czysto naukowe, a teraz stał się bardzo wrażliwy na aspekty polityczne. W 1787 r. wydał książkę pt. ,,Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego”, a w 1890 ,,Przestrogi dla Polski”. W tym samym roku wyruszył w podróż do Włoch, podczas której powstał ,,Dziennik podróży”.

Patron Stanisław Staszic

 im. Stanisława Staszica w Stąporkowie

Zespół Szkół

Ponadpodstawowych

ZESPÓŁ SZKOŁ PONADPODSTAWOWYCH

IM. STANISŁAWA STASZICA W STĄPORKOWIE